در حالی که این روزها افکار عمومی معطوف به مباحثی همچون مذاکرات اوکراین و آمریکا در عربستان و ادعای آتش بس 30 روزه و جنگ تعرفه میان آمریکا و اروپاست و غرب سعی دارد تا افکار عمومی را از ادامه نسل کشی غزه و جنایت جولانی در سوریه منحرف سازد که در تحولی مهم در حوزه هستهای وزارت امورخارجه چین اعلام کرد که این کشور با ایران و روسیه در مورد مساله هستهای ایران در پکن مذاکره خواهد کرد. در همین راستا نیز بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه از برگزاری نشست سه جانبه ایران-چین-روسیه در سطح معاونین وزارت امور خارجه سه کشور، با تمرکز بر تحولات مرتبط با موضوع هستهای و رفع تحریمها خبر داد. کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه نیز با اشاره به برگزاری نشست سه جانبه ایران، چین و روسیه در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: گفتگوهای سه جانبه ایران-چین-روسیه راجع به تحولات مرتبط با موضوع هستهای و رفع تحریمها روز جمعه این هفته در پکن و با حضور اینجانب، ما ژائوسو معاون وزیر امور خارجه چین و سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه برگزار میشود.همزمان با شدت گرفتن مسئله مذاکرات هستهای میان ایران و طرفهای برجامی و در شرایطی که طرفهای غربی برجام همچنان رویکرد زیاده خواهانه حذف حقوق هستهای ایران را دنبال میکند و تهران نیز بر حق خویش مبنی بر لغو تحریمها تاکید دارد، این نشست اهمیت بیشتری پیدا میکند بویژه اینکه گزارش اخیر آژانس و مواضع غربیها در قبال آن نشان داد که همچنان بی منطقی بر رفتارهای آنها حاکم است و همچنان اعتماد به آنها امری نادرست و به دور از منافع ملی است.
در همین حال این نشست در حالی برگزار میشود که با توجه به شرایط منطقه و جهان دارای اهمیت و ضرورتهای بسیاری است که نه تنها در مسئله مذاکرات هستهای بلکه در معادلات بینالمللی نیز میتواند تاثیرگذار باشد و صف بندهای جهانی را اشکارتر سازد.
ایران آماده هر گزینهای
کارنامه غربیها نشان میدهد که آنها همچنان از گذشته درس نگرفته و بر سیاستهای نخ نما شده گذشته یعنی تهدید به جنگ و مذاکره و البته گذاشتن برگههای خواستههایشان روی میز به عنوان مانع جنگ اصرار دارند. برگزاری نشستی دپیلماتیک همزمان با برگزاری رزمایش مشترک دریایی ایران، روسیه و چین به میزبانی چابهار آن هم در شرایطی که ترامپ مدعی است ایران میان دو گزینه توافق با خواست آمریکا و جنگ یکی را باید انتخاب کند، حامل این پیام است که ایران ظرفیتهای نظامی و سیاسی لازم برای مقابله با تهدیدات را دارد و لذا واشنگتن نمیتواند از سیاست تهدید و مذاکره برای باج خواهی از ایران استفاده نماید. برگزاری رزمایشهای ذوالفقار و پیامبر اعظم(ص) در کنار رزمایش مرکب سه جانبه بیانگر آمادگی نظامی ایران در برابر هر تهدیدی است حال آنکه سالها رفتار شناسی آمریکاییها نیز نشان میدهد که آنها جرات اقدام نظامی را ندارند.
دیپلماسی فعال در برابر تهدیدات
هر چند که اروپا و آمریکا در عرصه تعرفهها و یا جنگ اوکراین دارای اختلافاتی هستند اما در مورد مقابله با ایران دارای وحدت رویه میباشند بویژه آنکه در نهایت اروپاییها توان رویکرد مستقل در برابر آمریکا را نیز ندارند.
آمریکاییها این روزها با گزینه فشار حداکثری همراه با چراغ سبز به گزینه نظامی و اروپاییها نیز با ادعای مکانیسم ماشه برآنند تا ایران در وضعیتی قرار دهند که گزینهای جز پیگیری خواستههای آنها نداشته باشد. غرب همزمان با بهرهگیری از وضعیت اقتصادی ایران برآن است تا تهران را در وضعیت انفعال قرار داده و چنان وانمود سازد که ایران در وضعیت انزوای جهانی صرفا ناجی دیگری جز غرب آن هم با دادن امتیازات گسترده نخواهد داشت. نشست پکن در کنار آنکه بیانگر دیپلماسی فعال تهران در صحنه جهانی از شرق تا غرب میباشد، بینیازی تهران در پیشبرد اهدافش به غرب را نیز آشکار میسازد. این نشست نوعی توهم زدایی از غربی است که مدعی تنها ماندن تهران در معادلات جهانی بویژه پس از شهادت فرماندهان مقاومت و سقوط نظام سوریه بودهاند. این دیپلماسی همه جانبه میتواند زمینهها را برای خنثی سازی تحریمها بدون آنکه نیازی به امتیاز دادن به طرفهای غربی باشد فراهم سازد.
نشست پکن را نباید صرفا در چارچوب هستهای دید بلکه باید آن را در عرصه بینالملل ارزیابی کرد که میتواند تحولات نوینی را در ابعاد سیاسی، اقتصادی، امنیتی و.. به همراه داشته باشد.
متحدانی برای نظم نوین جهانی
هر چند که غرب به دنبال استمرار یکجانبه گرایی جهانی است اما روند تحولات از شکل گیری بازیگرانی حکایت دارد که رویکردی چند جانبه گرایانه را در جهان دنبال میکنند.
ایران، روسیه و چین سه عضور بزرگ پیمان شانگهای و بریکس میباشند در حالی که آمریکا مدعی اعمال تحریم و تعرفههای سنگین علیه آن شده است. با توجه به ظرفیتهای بزرگ این سه کشور میتوان گفت که نشست پکن نوعی همگرایی و هم افزایی برای مقابله با سیاستهای غیر منطقی و یک جانبه گرایانه آمریکا در صحنه اقتصاد جهانی است. به عبارتی دیگر این نشست نه صرفا دارای بعد هستهای بلکه دارای ابعاد جهانی است که همگرایی بزرگان نظم نوین جهانی در برابر فشارهای غرب را تقویت مینماید.
به عبارتی دیگر نشست پکن را نباید صرفا در چارچوب هستهای دید بلکه باید آن را در عرصه بینالملل ارزیابی کرد که میتواند تحولات نوینی را در ابعاد سیاسی، اقتصادی، امنیتی و.. به همراه داشته باشد.
هماهنگی نه میانجیگری
آمریکاییها با آغاز مذاکرات با روسیه بر سر اوکراین بر این ادعا بودهاند که توانستهاند میان چین، روسیه و ایران شکاف ایجاد نموده و حتی از ظرفیتهای روسیه برای مقابله با آن دو بهره گیرد. در همین حال برخی در داخل کشور بر این نگاهند که از مذاکرات روسیه و آمریکا برای میانجیگری مسکو میان تهران- واشنگتن باید بهره گرفت و در عین حال نگاهی مثبت به نامه ترامپ نیز داشت. در این میان باید توجه داشت که نشست پکن بیانگر این حقیقت است که این سه کشور با تکیه بر تجربیات بدعهدیهای گذشته آمریکا حاضر به دلبستن به وعدهها و لبخندهای آن نبوده و همچنان بر توسعه روابط تاکید دارند. به عبارتی دیگر میتوان گفت که این نشست نه اقدامی در جهت ایفای نقش روسیه در مقام میانجی برای آمریکا بلکه در چارچوب همگرایی شرقی در برابر رفتارهای غیر اصولی آمریکاست. سه کشور تاکید دارند که راهکار رسیدن به نظم نوین جهانی نه همراهی با آمریکا بلکه مقابله با زیاده خواهیهای آن است که در قالب همگرایی و هماهنگی بیشتر میان حامیان نظم نوین جهانی محقق می شود. بر این اساس نشست پکن را نباید یک نشست سازشکارانه با غرب دانست بلکه باید آن را در چارچوب تقابل و رویارویی با غرب ارزیابی کرد که بر اساس واقعیتهای بینالمللی یعنی غیر قابل مصالحه بودن غرب صورت میگیرد. به عبارتی دیگر این نشست در چارچوب توسعه مناسبات و هماهنگیهای سه جانبه باید مورد توجه قرار گیرد و از آن انتظاری مبنی بر میانجیگری چین یا روسیه میان ایران و آمریکا نداشت چرا که تهران از پیشتر رسما واکنش خود به مواضع آمریکا را صورت داده است و آن اینکه در شرایط زور و تهدید مذاکره با آمریکا نه عقلانی، نه هوشمنانه و نه شرافتمندانه خواهد بود و ایران هرگز به چنین مذاکرهای تن نخواهد داد.